Çek - İspat KülfetiİÇTİHATLAR  

19. Hukuk Dairesi 2010/11728 E., 2011/6063 K.

ÇEK

İSPAT KÜLFETİ

OLUMSUZ TESPİT DAVASI

818 S. BORÇLAR KANUNU [ Madde 182 ]

1086 S. HUKUK USULÜ MUHAKEMELERİ KANUNU(MÜLGA) [ Madde 288 ]

"İçtihat Metni"

Taraflar arasındaki menfi tespit davasının yapılan yargılaması sonunda Üamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. 

Davacı vekili, müvekkilinin davalıdan alacağı mallara karşılık 10.12.2008 tanzim tarihli 1900 TL'lik çeki keşide ederek verdiğini, ancak davalının sipariş edilen malları müvekkiline teslim etmediğini, kötü niyetli olarak icra takibine çeki konu ettiğini ileri sürerek müvekkilinin borçlu olmadığının tespiti ile %40 tazminatın davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. 

Davalı vekili, iddianın yerinde olmadığını davacının müvekkilinden aldığı ayakkabılara karşılık davaya konu çeki verdiğini, bu çekin İzmir İkinci Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 2008/760 E. sayılı menfi tespit davasına da konu edildiğini, öncelikle derdestlik nedeniyle davanın reddi gerektiğini, esas yönden de davanın yerinde olmadığını belirterek davanın reddi ile %40 tazminatın davacıdan tahsilini istemiştir. 

Mahkemece yapılan yargılama toplanan deliller neticesinde bu davaya konu çekin derdestlik savunmasında bahsi geçen davanın konusu olmadığı, taraf defteri ve kayıtlarının incelenmesi neticesinde dava konusu çekin karşılığı olan ayakkabıların davacı şirkete teslim edildiğine dair bir kayda rastlanılmadı-ğı, dosya kapsamına göre davacı şirket yetkilisine teklif edilen tamamlayıcı yeminin (HUMK 355 ve 356 md) eda edildiği gerekçeleri İle davanın kabulüne, davacının icra takip dosyasından dolayı borçlu bulunmadığının tespitine nedenleri olmadığından kötü niyet tazminatına hükmolunmasına yer olmadığına karar verilmiş, hüküm davalı vekilince temyiz edilmiştir. 

BK'nun 182. maddesi uyarınca aslolan peşin satış olup, peşin satışta mal ve bedel aynı anda ödenir. Kural olarak çek bir ödeme vasıtası olup mevcut bir borcun tasfiyesine yönelik olarak verildiğinin kabulü gerekir. Davacı peşin satışla ilgili yukarıdaki yasal karinenin ve çekin bir ödeme vasıtası olduğu hususuna ilişkin kuralın aksini iddia ederek ileride teslim edilecek mallara karşılık olarak davalıya avans niteliğinde çek verdiğini, ancak davalının mal teslim etmediğini iddia etmiştir. Bu durumda ispat külfeti davacıda olup bu yöndeki iddianın HUMK 288 vd maddeleri uyarınca usulüne uygun delillerle kanıtlanması gerekmektedir. Ne var ki dosyadaki bilgi ve belgeler iddiayı ispata yeterli değildir. Somut olayda tamamlayıcı yemin verilmesi de icapsızdır. Mahkemece bu yönler gözetilmeden yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir. 

Sonuç: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün davalı yararına (BOZULMASINA), peşin harcın istek halinde iadesine 03.05.2011 gününde oybirliğiyle karar verildi.